กำแพงแก้ว (โคปุระด้านทิศเหนือ)

event 12

จากสะพานนาคราชเข้ามาเป็นซุ้มประตู หรือที่เรียกว่า โคปุระของกำแพงปราสาทด้านทิศตะวันตก ซุ้มประตูนี้ก่อด้วยหินทายประกอบด้วยห้องกลาง ขนาด 6 x 13 เมตร ด้านนอกและด้านในของห้องนี้มีมุขขนาด 4 x 6 เมตร ส่วนด้านข้องซักปีกออกไปต่อกับกำแพง ปีกทั้งสองข้างกั้นเป็นห้องขนาดเดียวกับห้องมุข ผังโดยรวมของซุ้มประตูจึงมีลักษณะเป็นรูปกากบาท มีประตูผ่านเข้าได้ 3 ทาง คือ ประตูกลางผ่านทางห้องมุขและประตูข้างทางห้องริมสุดทั้งสองข้างภายในห้องต่าง ๆ เหล่านี้

มีเสาหินทรายสี่เหลี่ยมขนาดใหญ่ ตั้งเรียงเป็นระยะส่วนใหญ่พังทลายคงเหลือให้เห็นบางส่วนที่ห้องมุข พื้นห้องปูด้วยหินทรายสีแดง มีหลุมเจาะลงไปบนพื้น หินส่วนใหญ่จะอยู่รอบแนวเสาลักษณะเป็นหลุมเสาไม้ ไม่อาจทราบได้แน่ชัดถึงประโยชน์ใช้สอยดังกล่าวนักโบราณคดีบางท่านสันนิษฐานว่าภายในพื้นห้องเหล่านี้ น่าจะเคยมีพื้นไม้ปูอยู่เหนือพื้นหินที่เห็นอยู่นี้อีกชั้นหนึ่ง โดยมีเสาเหล่านี้เป็นเครื่องรองนับคานที่รองรับพื้นที่อีกทีหนึ่ง

มีซุ้มประตูในลักษณะเดียวกันนี้ มีอยูทั้ง 4 ทิศ อยู่ในแนวเดียวกันคือ ทิศเหนือ ทิศใต้ อยู่ตรงกึ่งกลางของกำแพงส่วนทิศตะวันออก - ทิศตะวันตก ค่อนไปทางทิศเหนือเล็กน้อย ทั้งหมดก่อด้วยหินทรายสีแดงเป็นหลักมีหินทรายสีขาวประกอบในส่วนที่ต้องการความแข็งแรงเป็นพิเศษ ได้แก่ กรอบประตู กรอบหน้าต่าง ทับหลัง เสารับทับหลังและเสารับหลังคา เป็นต้น โดยที่ส่วนบนของซุ้มประตูพังทลายไปเป็นส่วนใหญ่ เราจึงไม่ได้เห็นหน้าบันของประตูกลางซึ่งปกติจะสลักลวดลายประดับอย่างงดงาม ทับหลังส่วนหนี่งก็ร่วงหล่นลงมาและได้ทำการเคลื่อนย้ายไปเก็บรักษาไว้ข้างนอก เมื่อทำการบูรณะได้นำขึ้นติดตั้งไว้ส่วนหนึ่ง จัดแสดงไว้บริเวณลานปราสาทส่วนหนึ่งนอกจากนั้นนำไปจัดแสดงในจะเป็นเรื่องอวตารของพระวิษณุหรือพระนารายณ์ โดยเฉพาะรามาวตารและกฤษณาวตารดูจะเป็นที่นิยมเป็นพิเศษ นอกนั้นเป็นภาพทางพุทธศาสนาและภาพ อื่นๆ

กำแพงทั้ง 4 ด้านก่อด้วยหินทรายสีแดง โดยมีศิลาแลงแทรกอยู่บางส่วน ด้านกว้าง คือ ด้านทิศเหนือและทิศใต้ ยาว 220 เมตร ด้านยาวคือ ด้านทิศตะวันออกและทิศตะวันตก ยาว 277.50 เมตร ส่วนที่ยังเหลือสภาพค่อนข้างสมบูรณ์ทางด้านทิศตะวันตกเฉียงใต้ สูง 5 เมตร ที่มุมกำแพงทั้ง 4 ทิศ ทำเป็นมุขยื่นออกมามีประตูหลอกทำเลียนแบบบานประตูไม้

กำแพงชั้นนอก (กำแพงแก้ว) ด้านทิศเหนือ ก่อด้วยหินทราย มีโคปุระหรือซุ้มประตูทางเข้าอยู่กึ่งกลาง โคปุระมีแผนผังรูปกากบาท ภายในแบ่งเป็นสามห้อง ได้แก่ ห้องกลางที่มีขนาดใหญ่ที่สุด และห้องทางด้านข้างทั้งสองข้าง ห้องกลางทั้งด้านนอกและด้านในก่อเป็นมุขยื่นออกไปและมีบันไดทางขึ้น ภายในอาคารปรากฏเสาหินทรายขนาดใหญ่รองรับโครงสร้างส่วนหลังคาซึ่งพังทลายไปแล้ว ผนังอาคารของโคปุระเจาะเป็นช่องหน้าต่างประดับด้วยลูกมะหาด