ประวัติที่มาและความสำคัญ
|
ปราสาทสด๊กก๊อกธม ปราสาทสด๊กก๊อกธม ตั้งอยู่บ้านหนองหญ้าแก้ว หมู่ที่ 9 ตำบลโคกสูง อำเภอโคกสูง จังหวัดสระแก้ว อยู่ห่างจากชายแดนประเทศไทย - ประเทศกัมพูชา เป็นระยะทางประมาณ 1 กิโลเมตร เดิมเรียกว่า “ปราสาทเมืองพร้าว” ต่อมาเรียกว่า “ปราสาทสด๊อกก๊อกธม” และ “ปราสาทสด๊กก๊อกธม” คำว่า “สด๊กก๊อกธม” เป็นภาษาเขมร คำว่า “สด๊ก” มาจากคำว่า “สด๊อก” แปลว่า รก ทึบ คำว่า “ก๊อก” แปลว่า ต้นกก และคำว่า “ธม” แปลว่า ใหญ่ ดังนั้น “สด๊กก๊อกธม” จึงแปลว่า รกไปด้วยต้นกกขนาดใหญ่ ศาสนสถานแห่งนี้สร้างขึ้นในปี พุทธศักราช 1595 รัชสมัยพระเจ้าอุทัยทิตยวรมันที่ 2 (พุทธศักราช1593- 1609) เพื่อประทานแด่พระราชครูที่ลาสิกขาจากสมณเพศที่มีนามว่า “ศรีชเยนทรวรมัน”หรือ นามเดิมว่า “สทาศิวะ”โดยที่พระครูผู้นี้มีศักดิ์เป็นพระชามาดาของพระเจ้าสูรยวรมันที่ 1 อีกทั้งยังเป็นผู้ประกอบพิธีบรมราชาภิเษกถวายแด่ พระเจ้าอุทัยทิตยวรมันที่ 2 ปราสาทสด๊กก๊อกธม มีรูปแบบสถาปัตยกรรมเขมร ประกอบด้วยอาคารสำคัญ คือ ปราสาทประธาน บรรณาลัย 2 หลัง ล้อมรอบด้วยระเบียงคดและกำแพงแก้ว อาคารทั้งหมดก่อสร้างด้วยหินทรายและศิลาแลง ซึ่งตกแต่งพื้นผิวในพื้นที่สำคัญด้วยการแกะสลักลวดลายลงบนเนื้อหินเป็นภาพเล่าเรื่องราวในศาสนาพราหมณ์ฮินดูและลายพันธุ์พฤกษาเทียบเคียงได้กับศิลปกรรมในวัฒนธรรมเขมรโบราณ แบบคลังผสมกับบาปวน กำหนดอายุได้ในช่วงปลายพุทธศตวรรษที่ 16 สร้างขึ้นเนื่องในศาสนาพราหมณ์ลัทธิไศวนิกาย ศิลปะขอมแบบคลัง - บาปวน ปราสาทสด๊กก๊อกธม แปลว่า ปราสาทใหญ่ที่มีต้นกกขึ้นรกรุงรัง ก่อด้วยหินและศิลาแลง หันไปทางทิศตะวันออก ปราสาทประธาน ตามจารึกกล่าวว่าประดิษฐาน “แท่นศิวลึงค์” และ “ฐานโยนี” สันนิษฐานว่าสร้างขึ้นในพุทธศตวรรษที่ 15 เพื่อใช้ประดิษฐานรูปเคารพและใช้ประกอบพิธีกรรมตามคติความเชื่อถือในลัทธิศาสนาฮินดู ปราสาทสด๊กก๊อกธมสร้างตามลักษณะศิลปะเขมร ผังของปราสาทหันหน้าไปทางทิศตะวันออก มี “บาราย” ขนาดใหญ่อยู่ด้านหน้า เชื่อมต่อด้วย ทางดำเนินประดับด้วย “เสานางเรียง” มีซุ้มประตู “โคปุระ” และอาคารมีอาคารระเบียงคดสร้างจากหินทรายและศิลาแลงล้อมรอบปราสาทชั้นในไว้ มีการค้นพบศิลาจารึก 2 หลัก จารึกด้วยอักษรขอมโบราณ เป็นหลักฐานสำคัญที่บ่งบอกถึงอายุการสร้าง ตลอดจนบอกถึงวัตถุประสงค์ของการสร้าง โดยจารึกสด๊กก๊อกธมหลักที่ 2 เป็นจารึกที่สำคัญที่มีการกล่าวถึงลำดับรายพระนามพระมหากษัตริย์เขมรสมัยเมืองพระนครถึงพระเจ้าอุทัยทิตยวรมันที่ 2 กรมศิลปากร กระทรวงวัฒนธรรม ได้ขึ้นทะเบียนโบราณสถานปราสาทสด๊กก๊อกธมครั้งแรก ประกาศในราชกิจจานุเบกษา เล่ม 52 วันที่ 8 มีนาคม 2478 ต่อมาได้กำหนดเขตพื้นที่โบราณสถานประกาศในราชกิจจานุเบกษา เล่ม 114 ตอนพิเศษ 81 ง วันที่ 15 กันยายน 2540 รวมพื้นที่โบราณสถาน 641 ไร่ 2 งาน 82 ตารางวา การจัดตั้งเป็นอุทยานประวัติศาสตร์
|
